Geweldloos verzet in gezinnen
Agressie en geweld binnen en buiten het gezin stellen menig opvoeder, leerkracht en hulpverlener voor een dilemma: met regelmaat wordt gepleit voor een ‘hardere’ aanpak, maar escalatie ligt dan op de loer. Een effectief alternatief is te vinden in de basisprincipes van verbindend gezag en geweldloos verzet. Ook angst, schoolweigering, computerverslaving, eetstoornissen of ander probleemgedrag kan ouders tot wanhoop drijven. Wanneer de kinderen de baas in huis worden en ouders, docenten en ook hulpverleners zich toenemend machteloos gaan voelen, kan geweldloos verzet helpen om de vicieuze cirkels te doorbreken. Geïnspireerd door Gandhi, gecombineerd met ideeën uit de systeemtheorie en hechtingstheorie, ontwikkelde de Israëlische psycholoog Haim Omer een nieuwe benadering om agressief en destructief gedrag van jongeren te stoppen en hen weer verantwoordelijkheid te leren nemen voor eigen welzijn en gedrag. De kern van deze benadering is een houding van aanwezigheid en investeren in je kind in combinatie met een duidelijke stellingname van ouders, leraren en hulpverleners tegen het ongewenste gedrag op een vastberaden, maar strikt geweldloze en de-escalerende wijze. Anders gezegd: “wij geven niet op en we geven jou niet op; we zijn er van overtuigd dat er andere oplossingen zijn en dat jij die kunt en wilt vinden.”
Doel
Doel van de methode is dat ouders een einde maken aan het gewelddadige of destructieve gedrag van hun kind. Zij worden hierbij geholpen door leraren, mensen uit de directe omgeving en hulpverleners. Belangrijk aandachtspunt is dat de aanpak niet tot escalatie leidt. De ouders volgen een aantal samenhangende stappen, zoals openheid naar buiten toe en het kind laten weten dat het gedrag niet langer wordt geaccepteerd.
Effect
In een evaluatie rapporteerde 80% van de ouders een afname van machteloosheid en van conflicten en een toename van positief contact met hun kind. De brief naar bekenden waarin het verzet tegenover het kind wordt aangekondigd, het betrekken van steunpersonen en het maken van verzoeningsgebaren zijn volgens hen essentiële onderdelen. In een supportgroep voor ouders vinden zij herkenning en doorbreken zij hun isolatie en schaamte. Effectonderzoek naar de Engelse methode Non-violent Resistance toont aan dat de belangrijkste doelen van het programma behaald zijn.
Haim Omer
Harm Omer, hoogleraar psychologie te Tel Aviv, is internationaal bekend als de initiatiefnemer en ontwikkelaar van het paradigma Nieuwe Autoriteit. Tijdens zijn 40 jarige carrière als psychotherapeut, wetenschappelijk onderzoeker en docent, heeft hij meer dan zeventig artikelen en hoofdstukken uit boeken gepubliceerd. In Nederland is hij vooral bekend vanwege zijn boeken over Geweldloos Verzet.
Hij ontwikkelt in de jaren ’90 een programma dat zich richt op het doorbreken van de machteloosheid van ouders bij destructief of gewelddadig gedrag van hun kind. Hij inspireert zich op de sociaal-politieke sfeer waar onder andere Mahatma Gandhi en Martin Luther King in hun strijd voor gelijkheid en rechtvaardigheid ‘geweldloos verzet’ prediken. Zijn ideeën vinden vlug weerklank in onder meer Duitsland, Nederland en Groot-Brittannië.
No Comment